دكتر هاني

زنبور عسل متعلق به گروه حشرات و راسته پرده بالان است. گونه هاي فراواني از زنبور عسل در سراسر دنيا يافت مي شود. زنبورهاي عسل يكي از بهترين گرده افشان هاي محصولات زراعي و گياهان وحشي و غيره محسوب مي شوند. آن ها از تنها حشراتي هستند كه براي انسان مزاياي فراواني را به ارمغان مي آورند.

حقايق و اطلاعات مفيد راجع به زنبور عسل

• زنبورهاي عسل در كندوها زندگي مي كنند. معمولا سه عضو اصلي در كندو زنبورها وجود دارد، مكله ها، كارگران و زنبورهاي نر.
• زنبور عسل بسيار كوچك است و در انواع رنگ هاي گوناگون وجود دارد. زنبورهايي كه عسل توليد مي كنند، در حال حاضر در سراسر جهان در دسترس هستند.
• زنبور عسل با سرعتي حدود 24 كيلومتر در ساعت در جستجوي شهد و گرده گياهان سفر مي كند.
• زنبورهاي عسل براي تهيه 450 گرم عسل، از 2 ميليون گل شهد جمع آوري مي كنند.
• زنبورهاي عسل با رقصي به نام “زبان رقص”، با يكديگر ارتباط برقرار مي كنند.
• زنبورهاي نابغه، به وسيله زبان رقص اطلاعات بهترين منابع غذايي را به اشتراك مي گذارند.
• زنبورهاي نر در هيچ كاري مشاركت نمي كنند، و تنها كار آن ها جفت گيري با ملكه است.

رژيم غذايي زنبورهاي عسل

زنبورهاي عسل گياه خوار هستند و معمولا از گياهان و ميوه ها تغذيه مي كنند. آن ها ترجيح مي دهند از گياهان شيرين كه به توليد شهد مي انجامد تغذيه كنند، مثل ميوه ها، گرده گل ها و حتي خود عسل. لاروهاي زنبور عسل (كرم) از خود عسل تغذيه مي كنند، به جز آنهايي كه به عنوان ملكه هاي آينده انتخاب مي شوند. لارويي كه به عنوان ملكه آينده انتخاب مي شود، معمولا از ژله سلطنتي تغذيه ميكند.ژل رويال ترشحات سفيدي است كه توسط زنبورهاي كارگر ماده توليد مي شود. ژله سلطنتي حاوي پروتئين، محرك هاي باروري و چندين نوع ويتامين است.

زنبورهاي عسل كجا زندگي مي كنند؟

زنبور عسل در تمام دنيا يافت مي شود، اما ترجيح مي دهد در آب و هواي گرمسيري و مناطق جنگلي زندگي كند. همچنين ترجيح مي دهد در جنگل ها، باغ ها، در ميان درختان و هر مكان سبز ديگري كه با گل ها و گياهان سبز محصور شده باشد زندگي كند. زنبورهاي عسل كندوهاي خود را در داخل درخت ها و يا در پوست آن ها مي سازند.

رفتارهاي خاص زنبور عسل

رفتار زنبور عسل شبيه ساير حشرات است. آن ها تكنيك هاي ويژه اي براي استتار دارند، كه در هنگام حمله و نيش زدن به شكارچي ها از آن استفاده مي كنند. اما زنبورها فقط يك بار مي توانند از نيش خود استفاده كنند، زيرا در هنگام حمله به مهاجم، معمولا نيش از بدن آن ها جدا مي شود. همچنين زنبورهاي عسل مي توانند به مدت طولاني بدون شكار و جستجو براي غذا زنده بمانند و در طول زمستان از اندوخته ها و توده هاي فشرده خود تغذيه مي كنند. راه ارتباطي ميان زنبورهاي عسل، ايفاي يك نوع رقص است. آن ها معمولا از اين رقص براي هشدار دادن به زنبورهاي ديگر در هنگام خطر يا حضور شكارچي ها استفاده مي كنند.

شيوه زندگي زنبورهاي عسل

عمر و زندگي كلني زنبورهاي عسل جاودانه است. در كندوي آن ها معمولا سه نوع زنبور وجود دارد، ملكه ها، زنبورهاي كارگر و زنبورهاي نر. ملكه ها به طور كلي بر روي تخمگذاري و توليد مثل تمركز مي كنند، زنبورهاي كارگر، زنبورهاي عسل ماده غير مولد هستند و وظيفه اصلي زنبورهاي نر بارور كردن ملكه است. بيشتر زنبورهاي عسل در طول روز فعاليت هاي خود را انجام داده و روزانه زندگي مي كنند، ولي گونه هاي خاصي از آن ها نيز وجود دارد كه به طور شبانه فعاليت مي كند. زنبورهاي عسل كارگر در جستجوي غذا حدود 10 كيلومتر پرواز مي كنند.

چرخه زندگي زنبور عسل

زنبورهاي نر معمولا براي توليدمثل با ملكه جفت گيري مي كنند. چرخه زندگي زنبورهاي عسل از زماني كه از تخم بيرون مي آيند شروع مي شود، كه اين فرآيند بعد از عمل لقاح، 2 تا 3 روز به طول مي انجامد. لاروهايي كه از تخم ها بيرون آمده اند، در 20 روز آغازين زندگي خود بايد چندين تغيير دگرديسي را پشت سر بگذارند. ملكه ها معمولا در 16 روز به بلوغ مي رسند، زنبورهاي نر به 24 روز نياز دارند، و زنبورهاي كارگر كمتر از 21 روز به رشد كامل مي رسند. ملكه زنبور در دوران رشد خود به طور دائمي از ژله سلطنتي تغذيه مي كند، در حاليكه زنبورهاي نر و كارگر فقط در روزهاي نخستين زندگي مي توانند از ژله سلطنتي تغذيه كنند.

شكارچيان زنبور عسل چه كساني هستند؟

از آنجايي كه زنبور عسل حشره بسيار كوچكي است، شكارچي هاي زيادي دارد. پرندگان، جوندگان، خزندگان و حشرات از شكارچيان اصلي آن ها محسوب مي شوند. برخي از پستانداران بزرگتر نيز وجود دارند كه كندوهاي زنبور عسل را از بين مي برند. زنبورها به دليل جثه كوچك، مهارت دفاعي به خصوصي ندارند و فقط مي توانند با پرواز يا نيش زدن جان خود را نجات دهند.

توليد مثل در زنبورهاي عسل

زنبورهاي عسل معمولا در فصل زمستان توليد مثل مي كنند. توليد مثل در زنبورهاي عسل براي پرورش دهندگان زنبور در كل دنيا بسيار جذاب است. به پرورش زنبور عسل معمولا زنبورداري گفته مي شود. كه در واقع نگهداري مستمر از كلني هاي زنبور عسل به شمار مي آيد. براي اينكه عمل تخم گذاري و توليد مثل انجام شود، زنبورهاي نر با ملكه جفت گيري مي كنند. سپس تخم هاي بارور شده به زنبور كارگر ماده و تخم هاي بارور نشده به زنبور هاي نر تبديل مي شوند. بعد از تولد، زنبورها براي رشد كامل و رسيدن به بلوغ، حدودا به يك ماه زمان احتياج خواهند داشت.

ظاهر و بدن زنبورهاي عسل

تمام گونه هاي زنبور عسل از نظر ظاهر كاملا شبيه به هم هستند. اندازه زنبورهاي عسل معمولا بين 5 تا 15 ميليمتر است. آن ها 3 جفت پا و يك جفت چشم مركب روي سر خود دارند. همچنين آن ها داراي بال ها، شكم شش تكه، شاخك ها و كيسه شهد هستند. چشم هاي آن ها معمولا بزرگ و پرزدار بوده و بينايي بسيار قدرتمندي دارند. بيشتر زنبورهاي عسل در سه رنگ پايه، يعني قهوه اي، زرد و مشكي وجود دارند و ممكن است روي بدن خود طرح راه راه داشته باشند.

عمر زنبورهاي عسل چقدر است؟

طول عمر زنبورهاي عسل بستگي به اين دارد كه كدوم عضو از كندو هستند. زنبورهاي نر كوتاه ترين طول عمر را دارند و بلافاصله بعد از بارور كردن ملكه خواهند مرد. عمر زنبور هاي كارگر بستگي به ميزان كاري كه انجام مي دهند، دارد. آن ها معمولا بين 4 تا 6 هفته زندگي مي كنند. اما ملكه طولاني ترين عمر را دارد، او حدود 5 سال زندگي مي كند. به دليل وجود آلودگي و از دست رفتن زيستگاه مناسب زنبورهاي عسل، جعميت آن ها به سرعت رو به كاهش رفته و طول عمر آن ها نيز تقليل يافته است.

مشخصات خاص زنبورهاي عسل

• پيدايش زنبورهاي عسل از آسيا و اروپا شروع شده و اكنون در تمام قاره ها يافت مي شوند. زنبور عسل در 7 گونه وجود داشته كه اكنون به 44 گونه تقسيم شده است.
• به دليل صداي وزوز، زنبورهاي عسل به راحتي از راه دور مشخص و شناسايي مي شوند. اين صداي وزوز از به هم خوردن بال هاي آن ها به وجود مي آيد.
• زنبورهاي عسل نقش مهمي در توسعه و حفاظت از محيط زيست دارند، زيرا موجب گرده افشاني بيشتر در گل ها، گياهان و محصولات زراعي مي شوند.

در پايان قابل ذكر است، كه زنبور عسل اهميت بسيار ويژه اي در زندگي انسان ها دارد. خريد عسل طبيعيبراي سال هاي متمادي جز منابع غذايي مهم انسان بوده است. مصرف عسل مي تواند در جلوگيري از بيماري هايي مانند سرفه، آسم، تب، اسهال، زخم معده و غيره مفيد باشد. همچنين عسل به عنوان يك منبع مهم كربوهيدرات شناخته مي شود.

منبع: حقايقي راجع به زندگي زنبور عسل